Natuurlijk ken je die opvallende letters, tekeningen en felle kleuren wel. Ze duiken overal op: muren, palen, treinen en wie weet waar nog meer. Misschien heb je er verschillende benamingen voor gehoord, zoals graffiti, straatkunst, vandalisme of tagging. Maar heb je je ooit afgevraagd wanneer en waar dit fenomeen eigenlijk is ontstaan? Wie waren de pioniers? Wat drijft hen? En wie zijn de mensen achter deze creaties?
Wat is graffiti?
"Graffiti," dat klinkt toch een beetje als de naam van een pastasoort. Maar nee, met de term graffiti bedoelen we dus gewoon al die vrolijke (of soms minder vrolijke) afbeeldingen en teksten die met verf op openbare plekken zijn aangebracht. De oorsprong van het woord ligt in het Italiaans: "graffiti" is het meervoud van "graffito" en betekent "ingekraste tekeningen." Nou ja, met een spuitbus is het meer "gespoten tekeningen."
Maar hoe spreek het uit?!
De correcte uitspraak van het woord graffiti is ‘graf-fi-ti', met de nadruk op de tweede lettergreep.
Want als je het als ‘gref-fi-ti' uitspreekt, klinkt het bijna alsof je het over de zwaartekracht hebt. En hoewel zwaartekracht er misschien voor zorgt dat de verf op de muur blijft zitten, waarderen de graffiti-artiesten het over het algemeen niet als je hun kunstvorm verwart met een natuurkundig fenomeen. Dus onthoud: 'graf-fi-ti', en je bent helemaal 'on point' in de graffiti-scene!
De geschiedenis
Stel je voor, duizenden jaren geleden. Geen Facebook, geen Instagram, hoe liet je aan je vrienden weten dat je ergens was geweest? Juist! Je pakte een stuk houtskool en krabbelde wat op een muur. De oermens was eigenlijk de eerste graffitikunstenaar! Die prehistorische jagers met hun mammoet-kunstwerken waren basically de OG's van de 'ik was hier' movement.
En later, die Romeinen en Grieken? In plaats van een statusupdate krasten ze gewoon hun naam of een boos gedicht op de plaatselijke tempel. Beetje de middeleeuwse variant van een edgy tweet, zeg maar.
De moderne variant van dit 'ik-was-hier' gedrag, oftewel graffiti, lijkt in de jaren zestig in Philadelphia te zijn ontploft. In de jaren zeventig werd het pas echt een ding, toen jeugdbendes hun initialen – oftewel 'tags' – begonnen achter te laten op elk verticaal oppervlak dat ze konden vinden. Het was een soort territoriumdrift, maar dan met spuitbussen in plaats van grommen en plassen. Grappig genoeg noemden ze het zelf 'schrijven'. De term 'graffiti' werd pas later bedacht door serieuze types van The New York Times en de romanschrijver Norman Mailer, waarschijnlijk met een frons en de gedachte: "Is dit nou kunst?"
Soorten graffiti
De creativiteit kent geen grenzen in de graffiti-scene! Door de jaren heen zijn er dan ook verschillende soorten en stijlen ontstaan. Hieronder een klein overzicht van de 'wat-je-zoal-tegen-kunt-komen' categorie.
Tag
Een tag is een naam, een paar letters of een mini tekening. Een soort van 'kunstenaar aanwezig'-bordje, maar dan permanent en met meer flair. Zie het als hun artistieke handtekening, maar dan een stukje minder formeel dan met een vulpen.
Throw up
a.k.a. Throwie
Een 'throw up' is eigenlijk een tag, maar dan in het groot en met een beetje meer 'bling'. Meestal gebruiken ze maar twee kleuren, en staat het binnen 5 minuten op de muur. Je zou het kunnen zien als de basisversie van graffiti, de 'effe snel en groots'-variant.
Piece
Een 'piece', dat is pas echt uitpakken! We praten hier over serieuze muurvullers, soms zo groot of hoog geplaatst dat je je afvraagt hoe ze er überhaupt bij zijn gekomen. Een 'piece' is meestal een explosie van kleuren en details. Letters, characters, cartoons.. alles! Het is graffiti in de overtreffende trap, zeg maar.
Mural
Een graffiti mural, dat is eigenlijk een 'piece' (dat grote, kleurrijke ding) maar dan vaak met een verhaal, een thema, of gewoon een heleboel toffe figuren die met elkaar chillen op een muur. Het is alsof de muur zelf even een canvas wordt voor een groter, complexer avontuur in verf. En als het echt goed gedaan is, kijk je ernaar en denk je: "Wow, iemand had echt zin om deze muur een epische make-over te geven!"
Soms zijn die graffiti murals niet zomaar spontane muurkunst-explosies. Nee, soms worden die kunstenaars gewoon netjes betaald om zo'n muur om te toveren! Dan is het ineens geen 'illegaal avontuur' meer, maar gewoon een 'vette betaalde opdracht'. Stel je voor, je werk is een gigantisch schilderij op een flatgebouw. Best cool, toch? Dan is die spuitbus ineens een soort van magisch penseel waarmee je saaie muren in kleurrijke blikvangers verandert, en je krijgt er nog voor betaald ook!
Stencil graffiti
'Stencilgraffiti', dat is een beetje de 'slimme shortcut' in de graffiti-wereld. In plaats van uit de losse pols iets op de muur te toveren, gebruiken deze kunstenaars een sjabloon van papier, karton of iets anders. Ze snijden daar hun ontwerp uit, houden het tegen de muur en spuiten of rollen de verf eroverheen. Tadaa! Een afdruk.
Het handige hiervan is dat je die sjablonen lekker van tevoren kunt snijden, dus op locatie gaat het spuiten een stuk sneller. Zie het als de 'kant-en-klare' optie onder de graffiti-technieken. Soms gebruiken ze zelfs meerdere van die 'vormen' over elkaar heen om verschillende kleurtjes toe te voegen of om het er wat 3D-achtiger uit te laten zien.
En omdat zo'n sjabloon doet wat 'ie moet doen, kan een kunstenaar een complex ontwerp dus makkelijk en in rap tempo op meerdere plekken neerzetten. Handig als je een dringende boodschap hebt of gewoon heel veel muren wilt voorzien van je meesterwerk!
Crossing out
'Crossing out', oftewel 'effe de boel overschilderen omdat we elkaar niet zo tof vinden'. Het is een beetje de 'moddergooien'-variant in de verder zo kleurrijke wereld van graffiti. Als twee (of meer) kunstenaars het met elkaar aan de stok krijgen, kan het zomaar gebeuren dat iemands meesterwerk plotseling wordt 'gepimpt' met een paar achteloze strepen verf van de concurrent.
Het is een soort 'jouw kunst is stom'-statement, maar dan met spuitbussen. Een artistieke vete op een muur. En 'met alle gevolgen van dien' betekent in dit geval waarschijnlijk niet een gezellig theekransje achteraf.
Risico's
Ah, het 'spannende' gedeelte van de graffiti-hobby! Illegaal spuiten, dat is een beetje als stiekem koekjes uit de trommel jatten: het kan verleidelijk zijn, maar er hangen wel wat risico's aan.
Denk bijvoorbeeld aan een onverwachte ontmoeting met de lokale ordehandhavers, die over het algemeen niet zo gecharmeerd zijn van spontane muurschilderingen op plekken waar het niet hoort. Dat kan je zomaar een ongezellig ritje in de achterbak van een politieauto opleveren, gevolgd door een potentieel prijzige rekening en misschien wel een vermelding op je 'oei, dat was niet zo'n goed idee'-lijst.
En dan hebben we het nog niet eens over de boze eigenaar van de bekladde muur, die waarschijnlijk niet staat te juichen bij jouw artistieke expressie en je misschien wel een 'hartig woordje' komt vertellen (of erger).
Kortom, illegaal spuiten kan je avond een stuk minder 'kunstzinnig' maken dan je in gedachten had.
De graffiti experience
Nu heb je wel zin om je innerlijke Banksy te ontketenen, maar je bent niet zo happig op het idee om 's nachts kattenkwaad uit te halen met een spuitbus en misschien een ongezellig gesprek met de politie te hebben? Snap ik helemaal!
Gelukkig heb ik de oplossing: mijn graffiti workshops!
Hier kun je je helemaal uitleven en een vette 'piece' maken op een poster of plaat, zonder dat je over hekken hoeft te klimmen of bang hoeft te zijn dat je creatieve uitspatting voor een rechter verdedigd moet worden. Hier mag je lekker kliederen zonder risico's!
Boek een graffiti workshop voor jouw volgende bedrijfsevenement of familiefeest en maak je eigen graffiti-meesterwerk, legaal en zonder de onprettige verrassingen van een boete!